Daarom waarschuwen wetenschappers dat we ons op dit moment midden in de ‘zesde massa-extinctie’ bevinden. In een onderzoek van het Stockholm Resilience Centre zijn de gevaren geanalyseerd van wat zij ‘planetaire grenzen’ noemen. Ze definiëren deze grenzen als negen processen waarmee mensen ‘de stabiliteit en veerkracht van het aardsysteem kunnen reguleren’. Binnen deze grenzen kan de planeet blijven floreren en voldoen aan de behoeften van de mens.
In Figuur 1 is de huidige staat van de aarde weergegeven volgens dit onderzoek. De integriteit van de biosfeer, gemeten naar uitsterfsnelheid (extincties per miljoen soorten/jaar), loopt ernstig gevaar en heeft de grens van onzekerheid al overschreden. De biogeochemische kringloop van stikstof en fosfor heeft deze grens ook al overschreden, waardoor we niet weten hoe ecosystemen gaan reageren.
Figuur 1 | Bedreigingen voor de integriteit van de biosfeer
Bron: Stockholm University1
Volgens dit onderzoek zorgen deze twee kwesties voor nog meer onzekerheid dan de klimaatverandering. Toch blijft de strijd tegen de opwarming van de aarde heel belangrijk, omdat het een van de grootste factoren is die rechtstreeks bijdragen aan het verlies aan biodiversiteit. Bovendien versterkt de opwarming de negatieve impact van andere factoren, zoals veranderingen in landgebruik, op de natuur.
Wat is de rol van de financiële sector?
Uit onderzoek van De Nederlandsche Bank en het Planbureau voor de Leefomgeving blijkt dat “Nederlandse financiële instellingen EUR 81 miljard aan leningen hebben verstrekt aan sectoren met stikstofuitstotende activiteiten en een blootstelling van EUR 28 miljard hebben aan bedrijven die in gebieden opereren die beschermd zijn of een hoge beschermingswaarde hebben en die mogelijk te maken krijgen met gestrande activa”.2
Dit is een voorbeeld van de onderlinge verbondenheid van Nederlandse en andere financiële instellingen met sectoren die een hoge uitstoot hebben en de biodiversiteit bedreigen. Aan de ene kant bevestigt dit de negatieve rol die ze spelen in het bereiken van de planetaire grenzen van onzekerheid. Aan de andere kant onderstreept dit de risico's die ze lopen als de wetgeving of het consumentengedrag op dit gebied verandert.
Het verlies aan biodiversiteit vormt ook een systeemrisico waar beleggers zich bewust van moeten zijn. We bevinden ons op de drempel van de zesde massa-extinctie en dus is er voor bedrijven en toezichthouders een belangrijke rol weggelegd in het veranderen van onze denkwijze over wie er moet betalen voor de externe gevolgen die ontstaan door de status quo.
ESG-leiders slaan de handen ineen
Veel beleggers richten zich op dit moment op de klimaatverandering en het ontwikkelen van maatstaven voor het meten, beheren en monitoren van klimaatrisico's en -kansen in hun portefeuilles. In onze ogen moet er echter meer gedaan worden aan het meten van de impact die portefeuilles hebben op de biodiversiteit, want er is steeds meer bewijs voor de enorme gevolgen die het verlies aan biodiversiteit wereldwijd heeft.
In Nederland werken verschillende beleggers, onder leiding van de ASN Bank, samen in het Partnership for Biodiversity Accounting Financials (PBAF) om zulke maatstaven te ontwikkelen. Het streven is om een raamwerk te creëren waarmee financiële instellingen de impact van hun portefeuilles op de biodiversiteit kunnen meten en aanpakken.
Daarnaast is Robeco eerder dit jaar begonnen met een engagementthema over biodiversiteit. Verandering van landgebruik is een van de grootste boosdoeners als het gaat om het verlies aan biodiversiteit, wat voor een groot deel is toe te schrijven aan de productie van landbouwgrondstoffen. Daarom is onze engagement gericht op de gevolgen voor biodiversiteit van ontbossing die verband houdt met vijf grondstoffen met een hoog risico: cacao, natuurlijk rubber, soja, rundvlees en tropisch hout en pulp.
In onze engagement staan vijf kwesties centraal. De eerste drie engagementdoelen draaien om milieumanagement, waarbij we veel waarde hechten aan toezeggingen voor ‘geen ontbossing’, beoordelingen van de impact op de biodiversiteit, behoud en herstel van flora en fauna, en circulaire economische principes in de productielijnen van bedrijven. Deze zijn in onze ogen zeer relevant, vooral voor de vijf grondstoffen die binnen deze engagement vallen.
Het vierde doel is gericht op transparantie, certificeringen en traceerbaarheid. Het vijfde doel legt de focus op het maatschappelijke aspect van de productie van deze grondstoffen. Hieronder vallen zowel gemeenschaps- als landrechten, samen met arbeidsrechten. We streven naar 100% traceerbaarheid voor producenten en gebruikers van deze ketens. Alleen dan is het mogelijk om de impact op de biodiversiteit in een toeleveringsketen vast te stellen.
Call to action: onderteken de Biodiversity Pledge
Op 25 september wordt de Finance for Biodiversity Pledge gelanceerd tijdens de Nature for Life Hub op de 75e Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. De ondertekenaars van de Pledge hebben toegezegd de biodiversiteit te beschermen en te herstellen via hun financiële activiteiten en beleggingen.
Als een van de ondertekenaars doet Robeco een dringende oproep aan andere beleggers om zich ook aan te sluiten bij dit initiatief. Dan kunnen ze ervoor zorgen dat ze geen onderdeel zijn van een probleem dat de aarde nu al zwaar op proef stelt.
Door de Pledge te ondertekenen verbinden instellingen zich aan samenwerking en het delen van kennis, het aangaan van een dialoog met bedrijven, het beoordelen van impact, het stellen van doelen en het verstrekken van openbare rapportages over de voortgang. We hebben het hier over een traject van meerdere jaren, waar zo veel mogelijk beleggers zich voor moeten inzetten. Kijk voor meer informatie hier.
Make it happen!