De CO2-discussie gaat op dit moment veelal over de kwaliteit en opname van scope 3-emissies. Of over de vraag welke noemer gebruikt moet worden voor het normaliseren van voetafdrukken. In mijn ogen moet scope 2 ook wat meer aandacht krijgen. Laten we eerst even snel ons geheugen opfrissen:
Scope 1 is de directe uitstoot die een bedrijf zelf genereert door fossiele brandstoffen te verbranden
Scope 2 is de uitstoot die vrijkomt bij het opwekken van de energie die een bedrijf inkoopt bij een elektriciteitsbedrijf1
Scope 3 is alle andere indirecte uitstoot die vrijkomt in de gehele waardeketen.
Scope 2 is dus de indirecte uitstoot van de elektriciteit die elders wordt opgewekt. De hoogte van deze uitstoot hangt af van de manier waarop de elektriciteit is opgewekt. Volgens het Greenhouse Gas Protocol zijn er twee methodes beschikbaar voor het berekenen van de voetafdruk van scope 2-emissies:
Marktgebaseerd: de uitstoot wordt berekend aan de hand van emissiefactoren van contractuele instrumenten
Locatiegebaseerd: de uitstoot wordt berekend aan de hand van de gemiddelde emissie-intensiteit van het net.
De locatiegebaseerde scope 2-uitstoot is dus wat fysiek binnenkomt via het elektriciteitsnet en de marktgebaseerde scope 2-uitstoot wat daadwerkelijk is ingekocht. Nu gaan we kijken hoe beide scope 2-berekeningen empirisch gerelateerd zijn. Voor deze analyse maken we gebruik van cijfers van het Carbon Disclosure Project (CDP) die door bedrijven zijn gerapporteerd. In totaal zijn er 2.708 bedrijven die hun locatiegebaseerde scope 2-uitstoot rapporteren. Daarvan rapporteren er 1.516 (56%) ook hun marktgebaseerde scope 2-uitstoot. Grote bedrijven doen dat over het algemeen meer dan kleine bedrijven.
In onderstaande afbeelding staat een puntdiagram waarin de twee scope 2-varianten tegen elkaar zijn afgezet voor alle bedrijven die over beide rapporteren.2
Onderaan het diagram staan de bedrijven met een hoge locatiegebaseerde scope 2-uitstoot en een marktgebaseerde scope 2-uitstoot van nul. Deze bedrijven hebben over het algemeen een contract afgesloten met een leverancier van hernieuwbare energie, of compenseren de uitstoot via contracten met andere partijen. De grijze lijn duidt een even hoge marktgebaseerde als locatiegebaseerde scope 2-uitstoot aan.
Van alle bedrijven rapporteert 71% een lagere marktgebaseerde scope 2 en 21% een hogere marktgebaseerde scope 2. Bij 7% is het cijfer voor beide varianten precies even hoog. In eerste instantie vond ik het behoorlijk opvallend dat 21% van de bedrijven een hogere marktgebaseerde scope 2-uitstoot meldt. Ik was altijd in de veronderstelling dat die juist lager zou zijn dan de locatiegebaseerde, omdat ik simpelweg niet verwacht dat de elektriciteit die een bedrijf koopt vuiler is dan wat het fysiek krijgt aangeleverd via het net. Maar toen bedacht ik me dat niet iedereen energie kan kopen die schoner is dan het gemiddelde.
Sterker nog, ik begin nu zelfs naar het tegenovergestelde standpunt te neigen en vraag me af waarom de overgrote meerderheid van de bedrijven in de grafiek zich onder de diagonaal bevindt. Als de elektriciteitsmix van de meeste bedrijven veel schoner is dan het gemiddelde, wie gebruikt dan de vuilere elektriciteit? Er is natuurlijk wel sprake van een reporting bias, waarbij schonere bedrijven eerder geneigd zijn om ook te rapporteren over hun marktgebaseerde scope 2-uitstoot. Daarnaast kan het ook zo zijn dat kleinere bedrijven, huishoudens en regeringen netto-gebruikers zijn van de vuilere energie.
Verder kunnen er ook nog fouten in de rapportages staan. Zo is het verdacht dat voor 7% van de bedrijven de marktgebaseerde en locatiegebaseerde scope 2-uitstoot precies even hoog is. Al met al is het nog niet zo eenvoudig om goed inzicht te krijgen in de marktgebaseerde scope 2-uitstoot. Over scope 2-emissies zijn nog veel vragen onbeantwoord.
Voetnoten
1Ingekochte stoom, warmte en verkoeling vallen ook onder scope 2, maar we richten ons hier op elektriciteit.
2Het diagram toont 1 + emissies, omdat we de nulemissies moesten weergeven op een logaritmische schaal.
Ontdek de nieuwste inzichten op het gebied van duurzaamheid
Ontvang onze Robeco-nieuwsbrief en lees als eerste de nieuwste inzichten.