Moderne slavernij en rechtvaardige transitie nieuwe engagementthema's in 2023

Dwangarbeid is een van de drie nieuwe thema's die we lanceren in 2023, samen met onze engagement over een rechtvaardige transitie – waarbij de maatschappelijke kosten van de transitie naar een netto-uitstoot van nul in 2050 worden aangepakt – en het thema fiscale transparantie.

Naast deze drie specifieke thema's die de gebruikelijke engagementperiode van drie jaar beslaan, lopen er nu ook permanent twee bredere thema's: klimaatverandering en biodiversiteit. Robeco vindt deze twee bredere thema’s op lange termijn van belang voor beleggen, en ze tonen ons commitment om de opwarming van de aarde en het verlies van biodiversiteit aan te pakken.

Het kiezen van de nieuwe engagementthema's gebeurt ieder jaar in nauw overleg met klanten en de beleggingsteams van Robeco. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat succesvolle engagement de duurzaamheid van bedrijven verbetert, wat ze aantrekkelijkere beleggingen maakt voor de lange termijn.

Het thema moderne slavernij volgt op eerdere inspanningen om de eerlijke lonen te verhogen in laagbetaalde industrieën, waar de armoedeval mensen feitelijk dwingt om te werken onder soms gevaarlijke omstandigheden. Daarnaast volgt het thema ook op engagementthema's om de arbeidsomstandigheden in de wereld na Covid-19 te verbeteren en om schendingen van mensenrechten in toeleveringsketens in conflictgebieden op te sporen.

De focus van het thema komt te liggen op sectoren waar dwangarbeid een punt van zorg is, zoals consument cyclisch, consument defensief, technologie en gezondheidszorg, voornamelijk in de regio Azië-Pacific. Het team is nog bezig met de selectie van de bedrijven waarmee het in dialoog gaat.

De dood van arbeidsmigranten die de stadions voor het WK voetbal in Qatar bouwden, heeft duidelijk gemaakt hoe kwetsbaar arbeiders kunnen zijn voor slechte arbeidsomstandigheden, verlies van vrijheid waardoor ze hun baan niet kunnen opzeggen, en een gebrek aan gezondheidszorg.

“Een dialoog aangaan met bedrijven in onze portefeuille om mensenrechten te respecteren is niet alleen een duidelijke verplichting voor beleggers, maar ook een kans om de mogelijke risico's die bedrijven in de toekomst lopen te identificeren en te beperken”, zegt Yumi Fujita, de engagementspecialist die verantwoordelijk is voor dit thema.

“Over de hele wereld zien we dat toezichthouders meer oog hebben voor de risico's van moderne slavernij en dwangarbeid, als onderdeel van een bredere verschuiving om de verantwoordelijkheid van bedrijven voor mensenrechten en de blootstelling van beleggers aan ESG-risico's serieuzer te nemen.”

“Met onze engagement willen we meer zicht krijgen op de toeleveringsketens en de arbeidspraktijken van bedrijven, waarbij verantwoorde inkoop en due diligence op het gebied van de mensenrechten centraal staan. Wij verwachten ook dat bedrijven constant toezicht houden en samen met leveranciers en belanghebbenden werken aan correctieve acties en herstelmaatregelen.”

Het thema rechtvaardige transitie is erop gericht de maatschappelijke kosten van de transitie naar een CO₂-arme economie te beperken, vooral als het gaat om de geleidelijke uitfasering van fossiele brandstoffen. De term is in het leven geroepen door de Europese Unie (EU) om ervoor te zorgen dat arbeiders zoals mijnwerkers niet permanent zonder werk komen te zitten als gevolg van de transitie naar hernieuwbare energiebronnen. De focus ligt op het vergroenen van de economie op een zo eerlijk en inclusief mogelijke manier voor iedereen die te maken heeft met de gevolgen ervan.

De engagementspecialisten werken nauw samen met het beleggingsteam van RobecoSAM Net Zero 2050 Climate Equities bij het opstellen van het raamwerk dat wordt gebruikt om te beoordelen hoe bedrijven bijdragen aan een rechtvaardige transitie. Deze portefeuillemanagers nemen namelijk factoren op in hun beleggingsproces die betrekking hebben op de rechtvaardige transitie.

Het concept van de rechtvaardige transitie is nog in ontwikkeling, en dus is de engagement aanvankelijk gericht op sectoren die directe gevolgen ondervinden van de transitie naar netto-nul, zoals energie, nutsbedrijven, mijnbouw, productie en de bouw.

“De problemen rond de transitie zijn het meest acuut in opkomende markten zoals Afrika en Azië, met hun groeiende welvaart, snelle verstedelijking en dringende noodzaak om de armoede te bestrijden”, zegt engagementspecialist Ghislaine Nadaud.

“Voor de private sector – inclusief beleggers – is een centrale rol weggelegd in het bewerkstelligen van een rechtvaardige transitie. Het ondersteunen van de transitie in opkomende markten gaat gepaard met overwegingen die qua aard, omvang en complexiteit verschillen van die in ontwikkelde markten. Daarom hebben we ervoor gekozen om onze engagement te richten op opkomende markten.”

Met het derde thema willen we de transparantie van bedrijven over hun fiscale status verbeteren, zodat duidelijk is wat ze precies betalen aan de overheden van de landen waarin ze actief zijn. Veel bedrijven krijgen kritiek omdat ze weinig belasting betalen over hun inkomsten en gebruikmaken van verschillende mazen in de wet om deze te ontwijken in rechtsgebieden buiten hun thuisbasis.

Centraal in dit thema staat het analyseren van de fiscale verslaglegging per land. Nieuwe regelgeving, zoals de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR) van de EU, maakt grotere fiscale transparantie een vereiste voor zowel bedrijven als beleggers.

Nu er veel meer aandacht is voor informatieverschaffing over de impact die bedrijven hebben op de samenleving, onder meer door strengere regelgeving, wordt dit gezien als een bijzonder actueel onderwerp.

“Belasting wordt vaak over het hoofd gezien als een ESG-onderwerp, omdat het een conventioneel onderdeel van de financiële analyse lijkt te zijn”, zegt governancespecialist Michiel van Esch. “Maar beleggers die een positieve impact op de samenleving als geheel nastreven, moeten zich ook realiseren wat de negatieve impact is van bedrijven die winsten wegsluizen van overheden die willen investeren in beter onderwijs, en betere gezondheidszorg en infrastructuur.”

Naast deze drie specifieke thema's lopen er nu ook permanent twee bredere engagementthema's, gezien het strategische langetermijnbelang van deze onderwerpen.

Om de klimaatverandering aan te pakken moeten we een engagement aangaan met zowel de grote vervuilers als de financiële instellingen die deze bedrijven financieren. Met deze engagement bouwen we voort op eerder werk in het kader van Robeco's toezegging om in 2050 een netto-uitstoot van nul te bereiken, in lijn met internationale overeenkomsten, en op de lancering van verschillende klimaatspecifieke fondsen.

De engagement over biodiversiteit begon in 2020 en was aanvankelijk gericht op ontbossing door bedrijven die te maken hebben met risicovolle grondstoffen. Sindsdien is het engagementprogramma zowel qua duur als qua bereik uitgebreid om ook andere oorzaken van verlies van biodiversiteit aan te pakken, van vervuiling tot overbevissing.

Met de lancering van Nature Action 100 tijdens COP15 in Montreal heeft Robeco een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van een wereldwijd samenwerkingsprogramma op het gebied van biodiversiteit. In de loop van 2023 wordt begonnen met de engagement.

“Het Global Biodiversity Framework, waarover tijdens COP15 is onderhandeld, geeft beleggers een solide basis om een samenwerking aan te gaan met bedrijven die systemisch belangrijk zijn voor de biodiversiteit”, zegt Peter van der Werf, Senior Manager Engagement bij Robeco.

“Doelstelling 15 van het raamwerk roept wereldwijde bedrijven specifiek op tot betere informatieverschaffing over de effecten, afhankelijkheden, risico's en mogelijkheden van verlies van biodiversiteit. En dat zal een belangrijke drijvende kracht zijn voor het verbeteren van de handelswijze van bedrijven.”