Nu hebben we de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR), die mainstream is geworden sinds de eerste publicatie ervan in 2019. Deze verordening verlangt van ons dat we kiezen of een bedrijf bijdraagt aan een milieudoel of aan een maatschappelijk doel. In onze ogen kan dit meer verwarring opleveren dan duidelijkheid scheppen. Dat brengt ons bij ons dilemma: kiezen we voor een maatschappelijk doel of voor een milieudoel?

Duurzaamheidskwesties zijn tegenwoordig ingebakken in mainstream beleggen en het is duidelijk dat maatschappelijke en milieukwesties met elkaar verweven zijn. Dit zien we terug in een algemeen erkend raamwerk dat is gericht op zowel maatschappelijke als milieukwesties: de SDG's.

Raamwerken die hun vizier voorheen alleen gericht hadden op het milieu, doen dat nu ook op maatschappelijke kwesties. Zo is er niet alleen sprake van een klimaattransitie, maar zien we ook de ontwikkeling van het concept Rechtvaardige Transitie.

De Earth Commission Global Commons Alliance heeft bijvoorbeeld de belangrijke concepten van planetaire grenzen uitgebreid met een reeks nieuwe Earth System Boundaries (ESB's). Naast de milieugrenzen omvatten deze ESB's ook sociale maatstaven en veiligheidsgrenzen om de schade van grensoverschrijdingen op het gebied van gezondheid en welzijn van mensen te minimaliseren en om kwesties op het gebied van eerlijkheid en rechtvaardigheid aan te pakken.

In de SFDR-verordening is een van de vele vereisten voor beleggingsstrategieën dat die minimale toezeggingen voor duurzame beleggingen moeten bevatten, die kunnen bijdragen aan maatschappelijke en/of milieudoelen.¹ De Europese Commissie gaf als advies dat zulke duurzame beleggingen niet dubbel geteld mogen worden en dat de belegger moet beslissen op welk doel – milieu of maatschappelijk – de belegging beter moet worden afgestemd wanneer een belegging bijdraagt aan beide.²

Robeco heeft zo'n vraag opgenomen in zijn eigen SDG Framework, dat bepaalt of een bedrijf positief bijdraagt aan duurzame ontwikkeling en dus of het kan worden bestempeld als een duurzame belegging.

Zoals algemeen bekend bieden de SDG's een holistische basis met targets voor een aantal duurzaamheidskwesties, uiteenlopend van maatschappelijke kwesties (honger, onderwijs, gezondheidszorg) tot milieukwesties (biodiversiteit, klimaatverandering, zee-, kust- en watergerelateerde ecosystemen). We kunnen de 17 SDG's doornemen en opdelen in maatschappelijke en milieudoelen.

Om bedrijven te identificeren die een milieudoel bevorderen, zijn SDG 12 (Verantwoorde consumptie en productie), SDG 13 (Klimaatactie), SDG 14 (Leven in het water) en SDG 15 (Leven op het land) aangemerkt als relevant. De SDG's waarvan is vastgesteld dat ze bijdragen aan maatschappelijke doelen, zijn SDG 1 tot en met SDG 11 en meer specifiek SDG 16 (Vrede, justitie en sterke publieke diensten).

Deze ‘maatschappelijke SDG's’ hebben hoofdzakelijk betrekking op kwesties die gericht zijn op het verbeteren van de samenleving en het welzijn van de gemeenschap, zoals het uitbannen van honger en het verbeteren van onderwijs, infrastructuur en gezondheidszorg. Gezien het grotere aantal maatschappelijke doelen zijn er waarschijnlijk meer bedrijven die een bijdrage leveren aan een maatschappelijk doel. Dat blijkt ook uit interne gegevens van Robeco per juli 2023, zoals weergegeven in onderstaande grafiek.

Bovenstaande beschrijvingen dienen als een logische methode om bedrijven in verschillende sectoren en beleggingsstrategieën te categoriseren, maar een nadere blik op de SDG's maakt duidelijk hoe complex dit is. Alom erkend is dat de 17 doelen met elkaar verbonden zijn, en dat de acties om een bepaalde SDG te verbeteren ook van invloed zijn op een andere SDG.⁴

Bovendien hebben meerdere SDG's zowel ecologische als maatschappelijke subdoelen. Zo heeft SDG 7 (Betaalbare en duurzame energie) als streven dat iedereen toegang heeft tot energie (7.1 – maatschappelijk doel), maar ook dat er meer hernieuwbare energie wordt opgewekt en dat de energie-efficiëntie wordt verbeterd (7.2 en 7.3 – milieudoelen). Op dezelfde manier is SDG 6 (Schoon water en sanitair) gericht op het verbeteren van de volksgezondheid (maatschappelijke doelstelling) en het verminderen van watervervuiling (milieudoelstelling). De kern van dit dilemma is dus de vraag of er wel een duidelijke keuze kan worden gemaakt tussen maatschappelijke en milieudoelen.

Zo'n categorisering leidt gegarandeerd ook tot beoordelingen waarbij bedrijven in gelijke mate verbonden zijn met een maatschappelijke en een ecologische SDG. Leveranciers van isolatiemateriaal dragen bijvoorbeeld bij aan energie-efficiëntie, wat verband houdt met zowel een milieudoel (SDG 7) als een maatschappelijk doel (SDG 9 – Industrie, innovatie en infrastructuur).

Een ander voorbeeld zijn bedrijven die zalm, en dus gezond voedsel, leveren aan consumenten en daarmee bijdragen aan SDG 2 (Geen honger), een maatschappelijk doel. Het SDG Framework van Robeco kent zulke bedrijven alleen een positieve score voor SDG 14 toe als ze er milieuvriendelijke praktijken op na houden, die geverifieerd kunnen worden met hoge certificeringsniveaus (de ASC voor viskwekerijen en/of de MSC voor visserij). Is dat inderdaad het geval, dan kunnen ze geclassificeerd worden als een bedrijf dat een milieudoel bevordert, zelfs met een product dat ook bijdraagt aan een maatschappelijk doel.

We kunnen nog veel meer voorbeelden geven van bedrijven waarvan de bijdragen aan maatschappelijke en milieudoelstellingen via hun producten of diensten met elkaar verweven zijn. Bij Robeco delen we bedrijven in op basis van de grootste impact die hun producten en diensten in onze ogen hebben – of die impact nou maatschappelijk of ecologisch van aard is.

Maar dat is niet eenvoudig. Verder kijken dan het bedrijfsniveau om toezeggingen voor milieu- of maatschappelijke doelstellingen top-down te beoordelen op het niveau van het beleggingsproduct is een enorme klus. Het is dan ook niet vreemd dat een beleggingsstrategie die op basis van de namen in de portefeuille duidt op een milieudoel, ook veel belangen kan bevatten die bijdragen aan een maatschappelijk doel.

Zo kan een fonds gericht op hernieuwbare energie, met een duidelijke milieudoelstelling, vermelden dat het meer duurzame beleggingen doet die bijdragen aan een maatschappelijk doel dan aan meer voor de hand liggende milieudoelen. Wij denken dat dit meer verwarring oplevert dan dat het duidelijkheid schept.

Uiteindelijk moeten beleggers en klanten de precontractuele toezeggingen over milieu- of maatschappelijke doelen niet zien als de overkoepelende doelstelling van de strategie. Deze toezeggingen zijn in onze ogen gebaseerd op de duurzaamheidsdoelstelling die een bedrijf nastreeft, zoals hierboven uitgelegd, en de opvattingen hierover kunnen verschillen. Beleggers moeten zich bewust zijn van deze spagaat en dus goed opletten waar de strategie daadwerkelijk in belegt.

We snappen heel goed dat de Europese Commissie niet wil dat we bijdragen dubbel tellen, maar bij Robeco bekijken we duurzaamheid holistisch en hebben we als motto dat je geen milieudoelen kunt bereiken zonder ook goede maatschappelijke en bestuurlijke praktijken te hebben. Wat ons betreft is het geheel meer dan de som der delen. En wie wil er nou ingaan tegen Aristoteles?

Bhavya Sharma heeft een bijdrage geleverd aan deze column.

Voetnoten

¹ 02-12-2022 | CSSF FAQ Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR), pag. 12.
² 17-11-2022 | Questions and answers (Q&A) on the SFDR Delegated Regulation, pag. 32.
³ Gegevens uit de Qlik-database van juli 2023. Aantal duurzame beleggingen: 8.411; aantal maatschappelijk duurzame beleggingen: 1.954; aantal ecologisch duurzame beleggingen: 6.431.
⁴ Pakkan, S., Sudhakar, C., Tripathi, S. et al. A correlation study of sustainable development goal (SDG) interactions. Qual Quant 57, 1937–1956 (2023).